Renginiz, Gözleriniz, Vücudunuz Sararıyor Mu?

İç Hastalıkları, Gastroenteroloji ve Hepatoloji Uzmanı Prof. Dr. Yüksel Gümürdülü, gözlerdeki sararma, karın ağrısı, kaşıntı ve daha sonra tüm vücuda yayılan sararmanın, safra yollarındaki tıkanmaya bağlı bir rahatsızlık olabileceğini belirterek, en kısa sürede tedavi edilmesi gerektiğini söyledi.

Prof. Dr. Gümürdülü, yeşilimsi kahverengi alkalin sıvı olan safranın, özellikle yağlı besinlerin emiliminde rol oynayan oynadığını ve karaciğerde üretilen bir enzim olduğunu ifade etti.

Gümürdülü, karaciğerde oluşan atık maddeleri uzaklaştıran ve ince bağırsaktaki yağları sindirim için parçalayan safranın, karaciğer ile safra kesesi ve safra yolları ile ince bağırsağın ilk kısmı olan onikiparmak bağırsağına döküldüğünü söyledi.

Bu kanalların taş, tümör veya darlık, bazı ilaçların yan etkileri, parazit veya kurt gibi nedenlerle tıkanarak safranın kısmen ya da tamamen akışının kesilmesi sonucu sarılık meydana geldiğini anlatan Prof. Dr. Gümürdülü, "Bu sarılığa, safra yollarındaki tıkanmaya bağlı olduğu için tıkanma sarılığı, cerrahi sarılık ya da tıptaki adıyla mekanik ikter denir" diye konuştu.

Prof. Dr. Gümürdülü, tıkanma sarılığının, herhangi bir mikrobik enfeksiyon sonucu oluşmadığı için bulaşıcı olmadığına işaret ederek, "En önemli belirti, gözlerdeki sararmadır. Beraberinde karın ağrısı, kaşıntı, idrar renginde koyulaşma ve dışkının renginin açılması şeklinde kendini gösterir. İnce bağırsağa safra akamadığı için dışkı yumuşak kıvamda ve yağlıdır. Şikayetler ani başladığı gibi ilerleyen günlerde giderek artabilir. Uzun süreli safra kanalı tıkanıklığı, ciddi bir karaciğer hastalığı olarak bilinen ikincil biliyer siroza neden olabilir" ifadelerini kullandı.

İlk belirti göz beyazlarında başlıyor

Prof. Dr. Gümürdülü, önce göz beyazlarında fark edilen sarılığın tüm vücuda yayılarak hastanın cilt renginin sararabileceğine dikkati çekerek, tıkanma sarılığı teşhisi ile ilgili şu bilgileri verdi:

"Teşhiste kan tetkikleri önemlidir. Safra yollarındaki tıkanmaya bağlı karaciğer fonksiyon testlerine bakılır. Karaciğer fonksiyonları bozulabilir. Tanı için ilk olarak safra kesesi ve safra yollarına ait ultrasonografi yapılır. Safra kesesinde milimetrik kalküller önemlidir. Bunlar kolayca safra kanalına düştüklerinden en büyük tıkanma sebebidir. İleri tetkik olarak tomografi ve MR da tanıda yardımcıdır. Bir diğer teşhis yöntemi ise ERCP'dir. ERCP, endoskopi yöntemiyle ağız yolundan girilerek, yemek borusu ve mide geçilerek onikiparmak bağırsağına ulaşılıp, safra yollarının görüntülenmesi yöntemidir. Çoğu zaman ERCP ile hasta ameliyata gerek duymadan tedavi edilir. Bu uygulamanın dikkatli ve deneyimli ellerde yapılması son derece önemlidir. Bağırsak solucanı, küçübaş hayvanlarda görülen kelebek hastalığı paraziti gibi bazı parazitlerinde safra kanallarında tıkanmaya sebep olabilir ve tedavisi ERCP'dir."

Hastanede tedavi önemli

Tıkanma sarılığında, gerektiğinde hastanın hastanede kontrol altında tutularak tedavi edilmesi gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Gümürdülü, şunları kaydetti:

"Safra kesesinde taş varsa ameliyatla safra kesesi alınır. Eğer safra yollarında taş varsa ERCP ile taşlar çıkarılır daha sonra safra kesesi ameliyatı yapılır. Tıkanmanın nedeni her zaman taş olmayabilir. Safra yollarına, onikiparmak bağırsağı, pankreas kanserleri durumunda tedavi cerrahidir. Ancak tıkanma sarılığının nedeni kanser ise genelde hastaların büyük çoğunluğu ameliyat şansını yitirmiş olur. Bu durumda hastaya safra akışının sağlanması için stent takılıp kemoterapi uygulanır."