Romatoid Artiriti Hafife Almayın

Romatoloji Uzmanı Doç. Dr. Hasan Ulusoy, halk arasında "iltihaplı romatizma" olarak bilinen "romatoid artriti" tamamen ortadan kaldıracak bir tedavinin olmadığını ancak tedaviler sayesinde semptomların azaldığını söyledi.

Romatoid artrit, öncelikle küçük eklemlerin (el eklemleri, el bileği ve ayak eklemleri) tutulduğu, kronik, yani 6 haftadan uzun süreli seyir gösteren ve tuttuğu eklemde sakatlığa neden olan bir eklem hastalığıdır. Hastalık aynı zamanda; akciğer, böbrek, cilt, sinir sistemi gibi birçok organ ile sistemi de tutabiliyor ve hasara neden olabiliyor. Romatoid artrite neyin sebep olduğu tam olarak bilinmiyor. Ancak kişinin genetik yapısı, sigara ve geçirilen bazı enfeksiyonlar gibi çeşitli çevresel faktörlerin buna yol açabileceği düşünülüyor.

Her 100 kişiden birinde hayatının bir döneminde görülen romatoid artrit, kadınlarda, erkeklere nazaran 3 kat daha fazla ortaya çıkıyor. Bunda hormonal faktörlerin rolü olduğu düşünülüyor. Neyse ki erken tanı ve uygun tedaviler sayesinde eklemde gelişebilecek hasarı ve sakatlığı engellemek mümkün olabiliyor. Bu nedenle öncelikle hastalığın belirtilerini bilmek ve zamanında hekime başvurmak büyük önem taşıyor.

Medicana Samsun Hastanesi Romatoloji Bölümünden Doç. Dr. Hasan Ulusoy, romatoid artritin neden olduğu ciddi sağlık sorunlarına değindi.

Ulusoy, "Diğer bazı hastalıklar da romatoid artrit benzeri yakınmalara neden olsa da, eğer aşağıda yer alan şikayetleri yaşıyorsanız, mutlaka bir romatoloji uzmanına başvurmanız öneriliyor. Eklemlerde ağrı ve hassasiyet, romatioid artrit hastalarının en sık karşılaştıkları yakınmaları oluşturuyor. Romatioid artrit ağrısı, her 2 el eklemlerini, el bileklerini veya ayak eklemlerini simetrik olarak etkiliyor ve 6 haftadan daha uzun sürüyor. Sabahları yarım saatten daha uzun süren eklemlerdeki katılık (tutukluk) hissi, çok sık karşılaşılan diğer bir şikayet. Bazen bu diğer hastalıklarda da görülebilse de eğer sabah tutulduğunuz yarım saatten uzun sürüyorsa bir romatoloji uzmanına danışmanız gerekiyor. Romatoid artitte oluşan iltihaba bağlı olarak; el bilekleri, küçük el veya ayak eklemlerinde şişlikler oluşuyor. Bu şişlikler hem eklem aralığında sıvı birikmesine, hem de eklemdeki iltihaba bağlı ödem nedeniyle gelişiyor. Bu sıvı, diz ve ayak bileklerinde de görülebiliyor. Kronik (müzmin/uzun süreli) hastalıklar, yorgunluk ve bitkinlik hissine neden olabiliyorlar. Ancak romatoid artrit nedeniyle gelişen yorgunluk çok fazla oluyor ve genelde hastaları doktora götüren önemli bir yakınmayı oluşturuyor. Romatoid artit tedavi edilmezse eklemlerde hareket ve işlev kaybına yol açıyor. Ancak, doğru tedavi ve teşhis sayesinde bu hastalar normal bir hayat kalitesi yakalayabiliyor" dedi.

Erken tanı ve tedavi sakatlığı önlüyor

Romatoid artritin tedavi edilmediğinde, her bir alevlenmeyle, eklemde hasar geliştiğini belirten Dr. Hasan Ulusoy, "Bu hasarın gelişme süresi ve şiddeti kişiden kişiye farklılık gösteriyor. Sonuçta, eklemde hareket kısıtlılığıyla giden sakatlığa yol açıyor. Romatoid artrite bağlı eklemlerdeki sakatlıklar, genellikle ilk 2 yılında geliştiği için, hastalığın erken dönemde tanınması ve kontrol altına alınması çok önemli. Hastalığa bağlı organ tutulumları ise genellikle ilk 5 yılda belirti veriyor. Bu nedenle hastaların sadece eklemleriyle değil, tüm sistemleriyle ayrıntılı değerlendirilmeleri gerekiyor. Romatoid artriti tamamen ortadan kaldıracak bir tedavi yok. Ancak tedaviler sayesinde semptomlar azalıyor ve sakatlık büyük oranda önlenebiliyor. Uygun şekilde tedavi edilmezse romatoid artrit (RA) yaşam tarzı bozukluklarından şiddetli eklem hasarı ve sakatlık durumlarına kadar gidebilen, giderek kötüleşen problemlere neden olacaktır. RA ağrısı, hastaları gece boyunca birkaç kez uyandırıp tam olarak dinlenmelerini engelleyebilir. Ayrıca bazı RA ilaçları da uykusuzluğa yol açabilir. (Kortizonlu ilaçlar). RA ve neden olduğu yaşam tarzı değişiklikleri stres, kendine güven kaybı, çaresizlik duyguları ve hatta klinik depresyon ve anksiyete bozukluklarına yol açabilir. Eklem hasarı ve ağrı çalışmanızı, giyinmenizi, bilgisayar kullanımınızı ve gündelik işleri yapmanızı önleyebilir. Bir çalışma RA durumu olan kadınların yüzde yirmi beşinden fazlasının tanı konduktan sonra dört yıl içinde çalışmayı bıraktıklarını bulmuştur" diye konuştu.

Doç. Dr. Hasan Ulusoy, hastalık hakkında şu bilgileri verdi:

"Anemi vücutta alyuvarların seviyesinin düşüklüğüdür. Yorgunluk, halsizlik ve baş dönmesine neden olur. RA'nın neden olduğu yaygın enflamasyon vücudun alyuvar üretimini etkileyip RA hastalarında anemiyi çok sık hale getirir, hastaların yüzde 60 kadarı anemiktir. Romatoid akciğer RA hastalarında görülebilen bir grup akciğer hastalığı anlamına gelir: plevral efüzyonlar (göğüs boşluğunda sıvı), pulmoner fibrosis (akciğerlerde sertleşme), akciğerlerde nodüller (doku kitleleri) gelişmesi ve pulmoner hipertansiyon (akciğerlerde yüksek kan basıncı). Romatoid akciğer belirtileri arasında nefes darlığı, göğüs ağrısı ve uzun süreli öksürük vardır. RA bazen eklemler dışında kalp kasında ve kalp zarında da enflamasyona neden olur. Hem perikardit (kalbi çevreleyen membranın enflamasyonu) hem myokardit (kalp kasının enflamasyonu) ciddi seyrederek kalp yetmezliğine neden olabilir. RA enflamasyonu devam ettikçe eklemlerdeki kıkırdak ve kemiği hasara uğratır. Bu durum şekil bozukluklarına ve hareket kaybına yol açar. Şiddetli durumlarda kemikler birbiriyle birleşip eklemi hareketsiz hale getirebilirler. Bu hasar kalıcıdır ve bir kere oluştuktan sonra ilaçlarla geri döndürülemez. Sjögren sendromu sıklıkla RA ile ilişkili olan ve iltihabın tükrük ve gözyaşı bezleri gibi nem oluşturan bezleri imha ettiği otoimmün bir hastalıktır. Kuru göz ve ağız bulgularıyla karakterizedir, bunlar yutma ve konuşmayla ilgili problemlere yol açabilir. Osteoporoz kemik erimesi olarak bilinen ve kırık riskini arttıran bir durumdur. Hem tedavide kullanılan kortizonlu ilaçlar, hem hastalıkta oluşan iltihabın kendisi, hem de hareketsizlik osteoporoza neden olan faktörlerdir. Kalsiyum ve vitamin D açısından zengin bir diyet (veya doktor önerirse kalsiyum ve vitamin D takviyeleri almak) osteoporozu önlemeye yardımcı olabilir. Düzenli egzersiz ve yürüyüşte kemik erimesini engellemede mutlaka yapılması gereken aktivitelerdir."