Çandır’dan özel bankalara çağrı: “Kredi musluklarını gevşetin”

Krediye erişim konusunda Antalya’nın ülke ortalamasının altında kaldığına dikkat çeken ATB Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, özel bankalara çağrıda bulunarak, “Krediye ihtiyaç duyduğumuz bu dönemde özel bankaların kentimiz iş dünyasına bakışını bir kez daha yaşayarak öğrendik ve not ettik. Özel bankalardan borcuna sadakati yüksek olan kentimiz iş dünyası için kredi musluklarını gevşetmesini bekliyor ve talep ediyoruz” dedi.

Antalya Ticaret Borsası (ATB) Ocak ayı meclis toplantısı, Meclis Başkanı Erdoğan Ekinci başkanlığında yapıldı. ATB meclis salonunda gerçekleştirilen toplantıda yönetimin bir aylık çalışmasıyla ilgili üyeler bilgilendirildi. Tarım, ekonomi ve kente ilişkin değerlendirmelerde bulunan ATB Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, özel bankalara kredi çağrısı yaptı. Nakdi kredi artışında Antalya’nın ülke ortalamasının altında kaldığına dikkat çeken Çandır,  “Özel bankalardan borcuna sadakati yüksek olan kentimiz iş dünyası için kredi musluklarını gevşetmesini bekliyor ve talep ediyoruz” dedi. Kamu alacaklarının yapılandırılması ve borç cezalarının kaldırılmasıyla ilgili de değerlendirmelerde bulunan Çandır, vergisini düzenli ödeyenlerin gözetilmesi gerektiğinin altını çizdi. Meslek komiteleri çalışmalarına da değinen Çandır, komite toplantılarında EYT, asgari ücret artışı, diğer personel ücret zamları, SGK primleri ve vergi yükleri, krediye erişim sorunları ve artan maliyetlerin ön plana çıktığını bildirdi.

“2022’Yİ MALİYETLERDEKİ ARTIŞLARLA HATIRLAYACAĞIZ”

2023 yılına umutlarla başlandığını söyleyen Çandır, “Bir kez daha hepimize, kentimize, ülkemize ve insanlığa sağlıklı, mutlu ve başarılı bir yıl diliyorum. 2022 yılını bir önceki yıldan daha düşük ve zayıf bir performansla geçirdik. Antalya olarak ülke ortalamasının üzerinde bir ekonomik hareketlilikle yılı tamamladık. Ancak 2021 yılına göre giderek durağanlaşan bir dönemi de yaşadık. 2022 yılını özellikle girdi maliyetlerindeki artışlarla hatırlayacağız. Çünkü katlandığımız maliyetlerle uyumlu fiyatlara ulaşmadık. Özellikle tarımsal üretim ve ticaretle uğraşanlar olarak 2022 yılını, daha çok borçlanarak ve birikimlerinden harcayarak faaliyetlerimizi sürdürmek zorunda kaldık” ifadelerini kullandı.

“HAREKETLİ BİR YIL GEÇİRDİK”

Tarımla ilgili 2022 verilerine dikkat çeken Çandır, şunları dile getirdi:

“2022 yılı şirket hareketliliğine baktığımızda kentimizde daha hareketli bir yıl geçirdik. Kurulan şirkette kentimizdeki yüzde 58’lik artışa karşılık ülkemizde yüzde 28’lik artış yaşandı. Kapanan şirkette de benzer bir durum yaşandı. Kentimizdeki kapanan şirkette yüzde 67’lik artış yaşanırken ülkemizde yüzde 42’lik bir artış oldu. 2022 yılında Antalya’da, ülke geneline göre çok daha fazla şirket kuruldu ve kapandı. Önceki yıllardan sıra dışı ölçüde farklılık söz konusu oldu. Antalya iş dünyasındaki çekle ödeme hacmi 2022 yılında yüzde 132 artarken, ülke genelinde yüzde 94 arttı. Yıllık yurtiçi üretici enflasyonunun yüzde 100’lerde seyrettiğini düşünürsek reel bir işlem hacmi artışından bahsetmek mümkün değil. Diğer taraftan karşılıksız çek hacminde kentimizdeki yüzde 76’lık artışa karşılık, ülkemizde yüzde 49’luk artış oldu. Kapanan şirket artışındaki sıra dışı yükseliş için bir gösterge olabilir. Fakat protestolu senet hacminde ise tam tersine bir gelişme yaşandı. Ülkemizde yüzde 4.7’lik azalışa karşılık kentimizde protestolu senet hacmi geç yıla göre yüzde 11.3 azaldı. Senetli iş hacmini bilemediğimizden ancak çekle ödeme hacmindeki değişime uygun bir değerlendirme yaptığımızda bile bu azalışlar dikkat çekici oldu.”

BANKALARA “KREDİ MUSLUKLARINI GEVŞETİN” ÇAĞRISI

2022 yılında kullanılan kredilerde Antalya’nın ülke genelinin altında kaldığına dikkat çeken Çandır, bankalara kredi çağrısında bulunarak kredi musluklarını gevşetmelerini istedi. Çandır, konuyla ilgili şunları söyledi:

“Bu durumu yıl boyunca hemen her mecliste dile getirdim. Yani ülkemiz ortalamasının üzerinde hareketli bir yıl geçiriyoruz ama ortalamanın altında bir krediye erişim yaşıyoruz. Bu da bizi yavaşlatıyor demiştim. Şimdi yıllık değerlendirmede bunu daha açık görebiliyoruz. Toplam nakdi kredi artışında ülkemiz genelindeki yüzde 55’e karşılık kentimizde yüzde 41’lik bir gerçekleşme oldu. Üstelik ülke genelinde kredilerin yüzde 60’ından fazlasını özel bankalar sağlarken kentimizde ancak yüzde 50’sini özel bankalar sağladı. Krediye ihtiyaç duyduğumuz bu dönemde özel bankaların kentimiz iş dünyasına bakışını bir kez daha yaşayarak öğrendik ve not ettik. Özel bankalardan borcuna sadakati yüksek olan kentimiz iş dünyası için kredi musluklarını gevşetmesini bekliyor ve talep ediyoruz.”

“BİZİM İÇİN CİDDİ BİR RİSK FAKTÖRÜ”

Antalya’nın, yıllık yüzde 46 artışla kredi kullanırken,  ülke genelinde tarım kredisi artışının yüzde 76 olduğuna işaret eden Çandır, “Ticaret sektörü kredilerinde kentimizde yüzde 69 artış yaşanırken, ülkemizde yüzde 91’lik artış oldu. Yani kentimize kredi kısıtlaması sadece toplam nakdi kredilerde olmamış çok daha yüksek aleyhte farklarla tarım ve ticaret sektörlerinde de yaşandı. Üstelik bu durum kentimiz ekonomik hareketliliğinin ülke ortalamasının üzerinde seyrettiği bir yılda yaşandı. O halde bizler, Allah korusun, daha zor bir dönemde çok daha kısıtlayıcı bir kredilendirme politikasıyla karşı karşıya kalabileceğimizi hiç unutmamalıyız. Bu durum bizim için ciddi bir risk faktörü” diye konuştu.

“İHRACATIMIZ ÜLKE BÜYÜMESİNİN GERİSİNDE KALDI”

Antalya ihracatının 2022 yılında yüzde 7.5 artarak 2 milyar 24 milyon dolar olarak gerçekleştiğini kaydeden Çandır, “İhracatımızın yüzde 52’sini oluşturan tarım sektörü ise yaşadığı düşüşe rağmen ikinci kez 1 milyar doları aşmayı başardı. Üreticilerimize, ticaret erbaplarımıza ve ihracatçılarımıza teşekkür ediyorum. Ancak üzülerek belirtmeliyim ki gerek toplam ihracatımız gerek tarım ve gıda ihracatımız ülkemiz büyümesinin gerisinde kaldı. Cumhuriyetimizin 100'üncü yılında daha fazla çalışıp, ihracatımızı daha yukarılara taşımalıyız” ifadelerini kullandı.

“HALLERDE TOPLAM ÜRETİMİN YAKLAŞIK YÜZDE 20’Sİ İŞLEM GÖRÜYOR”

2021 yılı Eylül ayından beri Antalya hallerinde işlem gören domates, sebze ve meyve fiyat ve miktarıyla ilgili endeks açıkladıklarını hatırlatan Çandır, “Kamuoyundan ve kurumlardan gördüğümüz ilgi ve aldığımız tepkiler, bizleri motive etmekte” diyerek şunları dile getirdi:

“Hallerimizde toplam üretimin yaklaşık yüzde 20’si kadarı işlem görmekte. Hallerdeki miktar ve fiyat değişimlerine baktığımızda, yurtiçi üretici enflasyondan farklı değil. İşlem miktarı ortalama yüzde 25 azalmışken, işlem fiyatları ortalama yüzde 117 kadar artabilmiştir. Tarımsal girdi fiyatları yüzde 122 tarımsal üretici fiyatları ise yüzde 151 artmıştır. Yani hallerdeki işlem miktarı azalmasına rağmen işlem fiyatları, ne girdi maliyetleri kadar ne de üretici fiyatları kadar artmadı. Bu demektir ki kamuoyumuz, hallerdeki işleyişi daha çok önemsemelidir. Böylece daha etkin yani sağlıklı fiyat oluşumunu destekleyeceklerdir. Halbuki toplam üretimin ülkemizde yaklaşık yüzde 30’unun kentimizde ise yaklaşık yüzde 20’sinin işlem görebildiği haller söz konusu.”

“HASSAS DAVRANILMALI”

Kamu alacaklarının yapılandırılması ve borç cezalarının kaldırılmasıyla ilgili de konuşan Çandır, reel sektör ve ekonomiye olumlu yansıyacak çalışmayla ilgili çekincelerini paylaştı. Mükelleflerin vergi borçlarını gönüllü olarak ödemelerinin devamı ve güven duygusunun kırılmaması için hassas davranılması gerektiğinin altını çizen Çandır, konuşmasına şöyle devam etti:

“Yapılandırmada borcunu düzenli olarak ödeyen uyumlu mükelleflerin gözetilmesi ve tüm borç cezalarının kapsayıcı biçimde düzenlenmesi oldukça önemli. Üyelerimizle yaptığımız görüşmelerde, vergisini zamanında ödeyenlere tanınan yüzde 5’lik kurumlar ve gelir vergisi indiriminin yüzde 10’a çıkarılması, küçük işletmelere verilen 400 TL asgari ücret desteğinin 1000 TL’ye yükseltilmesi, prim ve diğer borçlarını zamanında ödeyen işverenlere sunulan 5 puanlık sigorta prim desteğinin 10 puana çıkartılması ile Vakıflara ait kira alacaklarından doğan borç ve cezalarının da kapsama dahil edilmesi talep edildi. Bu düzenlemelerin teklifte yer alması üyelerimizin moral ve motivasyonunu artıracaktır.”

“EYT VE ASGARİ ÜCRET KOMİTELERDE GÜNDEME GELDİ”

Meslek komitelerinde gündeme gelen konular da dikkat çeken Çandır, tüm komitelerde EYT, asgari ücret artışı, diğer personel ücret zamları, SGK primleri ve vergi yükleri, krediye erişim sorunları ve artan maliyetlerin ön plana çıktığına işaret etti. Çandır, komitelerle ilgili şu bilgileri verdi:

“Birinci meslek komitesinde, buğday ekimi için ihtiyaç duyulan yağışların görülmemesi nedeniyle Korkuteli, Elmalı ve Aksu ilçeleri başta olmak üzere buğday ekiminin azaldığını, üreticilerin; Korkuteli’nde arpa, Elmalı’da şeker pancarı, Aksu’da ise mısır ekimine yöneldiğini ifade edildi.  İkinci Meslek Komitesinde, tohum başta olmak üzere girdi ve işçilik maliyetlerinde yaşanan artışın patates ekimini olumsuz etkileyebileceğini belirtildi. Üçüncü Meslek komitesinde, Bulgaristan sınırında TIR’ların sınırda bekleme sorunun kalıcı olarak giderilmesini ve zirai karantina laboratuvarları analiz ücretlerine geçen yıla göre yüzde 170, Ağustos ayındaki ara zamma göre ise yüzde 80 oranında yapılan zamlarla ilgili indirim talebinde bulunuldu.  Analiz ücretlerine gelen zamlar artık ihracatı engelleyici bir boyuta geldi. Arkadaşlarımız yaş meyve sebze ihracatında TIR başına 5.200 TL ile 25.000 TL arasında analiz ücretleriyle karşılaşıldığını ifade etmekte. Diğer taraftan özel sektörde yapılan ön analiz ücretlerinin zirai karantina laboratuvarlarına göre 5’te 1’i oranında fiyatlandığı gerçeği de söz konusu. Aynı sorun kesme çiçek ihracatımız içinde geçerli. Bu ücretlerin düşülmesi ihracatçılarımızı rahatlatacaktır.”

“KOMİTELER SORUNLARI GÖRÜŞTÜ”

Çandır, diğer komitelerde gündeme gelen konuları da şöyle özetledi:

“Dördüncü meslek komitesinde, çiğ süt ve süt ürünleri piyasası, yem maliyetleri, tekstil ve yün piyasası yaşanan gelişmeler, 2023 yılı asgari ücreti sonrası artan sosyal güvenlik primlerinin işverene etkileri ile zeytin ve zeytinyağı sezonunu değerlendirildi. Altıncı komitesinde üyelerimiz, zirai karantina analiz ücretlerine gelen zamanlar ve ihracatta yaşanan sorunları görüştü. Yedinci meslek komitesinde üyelerimiz, kekik üretiminde yaşanan pirolizidin alkaloidi (PA) ve zirai ilaç kalıntısı sorununu ve devlet tarafından işverene verilen 400 TL’lik teşvikin yetersizliğini değerlendirdi.”

“TARIM MUHABİRLİĞİ EĞİTİMİNİ BAŞLATTIK”

Antalya Gazeteciler Cemiyeti ile protokol imzalayarak Tarım Muhabirliği Eğitimi başlattıklarını hatırlatan Çandır, “Antalya’da çalışan gazetecileri ve iletişim fakültesi öğrencilerini tarım haberleri konusunda bilinçlendirmeyi ve mesleki gelişimlerine katkı sunmayı önemsiyoruz. Eğitim gerçekleşmesini sağlayan Antalya Gazeteciler Cemiyeti’ne ve Borsamız iş geliştirme grubuna, eğitime göstermiş oldukları ilgi için bazıları bugün aramızda da bulunan gazeteci arkadaşlarımıza ve diğer katılımcılara teşekkür ediyorum” diye konuştu. HABER: YUSUF KATRAĞ