“Denetim eksikliği var”

Antalya Valiliği’nin talimatıyla Düden Çayı ve civarında yapılan denetimde 4 atık geri kazanım tesisinin yıkama sularını yeraltı suyuna verdiğinin tespit edilmesi, işletmeler atık sularını ne yapıyor? sorusunu akıllara getirdi. Bazı işletmelerin arıtma maliyetlerinden dolayı kirli suları yeraltına verdiğini söyleyen JMO Antalya Şube Başkanı Bayram Ali Çeltik, “Bir denetim eksikliği var. İyi bir denetim mekanizması olması lazım” dedi.

Kötü koku ve binlerce bağlın ölümüyle ilgili Antalya Valiliği’nin talimatıyla Düden Çayı ve civarında yapılan denetimde, 5 adet atık geri kazanım tesisinden 4’ünün yıkama sularını yaklaşık 70-80 metre derinlikte yeraltı suyuna verdiğinin tespit edilmesi kentte şok etkisi yarattı. Tesislere idari para cezası uygulanarak söz konusu deşarj noktaları kapatılırken, konunun uzmanları yeraltı sularının kirlenmesinin insan sağlığı açısından da tehlikeli olduğuna dikkat çekti. Atık suların yeraltı sularına verildiğini duyduklarını ve bunun yıllardır yapıldığının bilindiğini ileri süren Jeoloji Mühendisleri Odası (JMO) Antalya Şube Başkanı Bayram Ali Çeltik, denetim eksikliği olduğunu söyledi. Denetime yönelik çözüm önerilerini de ortaya koyan Çeltik, kötü kokunun olduğu ve balık ölümlerinin yaşandığı Düden Çayı’nın “Kesin Korunacak Hassas Alan (KKHA)” olarak ilan edildiğine dikkat çekti.

“BİRÇOK İŞLETMENİN KİRLİ VE PİS SUYUNU YERALTINA VERDİĞİNİ DUYUYORUZ”

“Bu olay ortaya çıkmamış olsaydı bu uzun yıllar yine aynı şekilde devam edecekti” diyen Çeltik, “Bu işin görünen yüzü. Bazı fabrika veya küçük işletmelerin yıllardır kirli ve pis sularını yeraltına boşalttığını biliyorduk. O güzergahta 4 işletmeye ceza verilmiş olabilir ama Antalya merkez ve ilçelerinde birçok işletmenin hâlâ kirli ve pis sularını yeraltına verdiğini duyuyoruz. Bu işletmeler bunu yıllardır yapıyor ve yine yapmaya devam edeceklerdir” iddiasında bulundu.

“YERALTI SULARIMIZI VE TOPRAKLARIMIZI KİRLETİYORLAR”

Kirli ve pis suların arıtma maliyetleri yüksek olduğu için yeraltına verildiğini düşündüklerini dile getiren Çeltik, “Bazı işletmeler kirli sulardan kurtulmanın en kolay yolunun yeraltına vermek olduğunu düşünüyor. Fakat bilmiyorlar ki yeraltındaki sularımızı ve topraklarımızı kirletiyorlar” diye konuştu.  

“YERALTINDAN NE KADAR SU ÇEKİLDİĞİNİ BİLİRSEK, ATIK SUYUN NE YAPILDIĞINI SORABİLİRİZ”

Küçük işletmeler de dahil bazı işletmelerin sondaj yoluyla yeraltından su alarak kullandıklarına dikkat çeken Çeltik, şunları dile getirdi:

“İnsanların kaçak veya ruhsatlı sondaj kuyuları var. Buradan çektikleri yeraltı sularını ne yapıyorlar, ne kadar su çekiyorlar? bilmiyoruz. İşletmelerde sondaj var mı, yok mu? Varsa bu sondajdan ne kadar su alıyorlar? Bu suyun ne kadarını ne yapıyorlar? Sorularının cevapları bizde yok. Eğer işletmelerin kullandığı kaçak veya ruhsatlı sondajlar tespit edilirse, saat takılarak bu sondajlardan ne kadar su alındığını ve kullanıldığını bilirsek hesap yapmamız da kolaylaşır. Ne kadar su çekiyorlar bilebilirsek, suyu ne yaptıklarını da sorabiliriz. Sondajda bir saat olsa ne kadar su çekildiğine dair bir veri olur ve bu suyun ne kadarının atık suya dönüştüğü de tespit edilebilir. O zaman atık suyun ne yapıldığı da sorulabilir.”

“ZARARIN NERESİNDEN DÖNSEK KÂRDIR”

Yeraltı sularının kirlenmesiyle havzaların da kirlendiğine işaret eden Çeltik, öte yandan yeraltı suyunu kullananların da büyük bir tehlikeyle karşı karşıya kaldığını belirtti. Yeraltı sularının kirlenmesinin insan sağlığına da çok büyük olumsuz etkilerinin olacağının altını çizen Çeltik, “Yeraltı sularımız kirleniyor ama zararın neresinden dönsek kârdır. Onun için bir düzenleme yapılması gerekiyor” ifadelerini kullandı.   

“DENETİM ŞART”

Büyük bir denetim eksikliği ve denetim açığı olduğunu dile getiren Çeltik, “Burada iyi bir denetim mekanizması olması lazım. Denetim şart. Bugün 2021 yılı, milenyum çağındayız. Biz birçok denetimi elektronik ortamda yapabilecekken insanlar atıklarını yeraltına göndererek hem yeraltını kirletiyorlar hem de sularımızı. Bu sular dolaylı olarak bir şekilde yüzeye çıkıyor ve bizim jeolojik miras olarak nitelendirebileceğimiz alanlar, havzalar kirleniyor. Bunca imkana rağmen insanlık hiç olmadığı kadar çevreyi ve doğayı kirletmeye devam ediyor” şeklinde konuştu.

“İŞLETMELER BİRARAYA TOPLANIRSA RAHATLIKLA DENETLENEBİLİR”

İşletmelerin yaptıkları işlerin ve kirletme yetilerinin farklı olduğunu belirten Çeltik, “Bazısı kimyasal bazısı fiziksel kirlilik yaratabiliyor. Belki bazısının geri dönüşüm imkanı var bazısının yok. Bu işletmeler organize sanayi gibi niteliklerine göre bir araya toplanırsa denetimi çok daha rahat olacaktır. İşletme sahaları bir araya toplanırsa, altyapısı kurulduktan sonra rahatlıkla denetlenebilir” açıklamasında bulundu. 

DÜDEN ÇAYI, KESİN KORUNACAK HASSAS ALAN

Geçtiğimiz Eylül ayında Düden Çayı’nın “Düden Şelalesi ve Çayı Kesin Korunacak Hassas Alan (KKHA)” olarak tescil edildiğine dikkat çeken Çeltik, Antalya İli Kepez ve Muratpaşa ilçeleri sınırları içinde yer alan “Düden Şelalesi ve Çayı Doğal Sit” alanının koruma statüsünün “Düden Şelalesi ve Çayı Kesin Korunacak Hassas Alan (KKHA)” olarak tescil işleminin, Cumhurbaşkanı Kararı ile onaylandığını ve Resmi Gazete’de yayımlanarak ilan edildiğini hatırlattı. 

“DOĞAL GÜZELLİKLERİMİZ TEHDİTLERLE KARŞI KARŞIYA”

Milyonlarca yıllık jeolojik süreçler sonucu oluşan ve bir kez yok edildiğinde bir daha yerine konulması imkansız olan jeolojik miras niteliğindeki doğal varlıkların, Jeosit adı altında kesin korunacak hassas alan statüsüne alınıp özenle korunmasının ve gelecek nesillere aktarılmasının büyük önem taşıdığını da kaydeden Çeltik, ülkemizin önemli bazı doğal güzelliklerinin ciddi tehditlerle karşı karşıya olduğunu belirtti.

ZERZEMİN UYGULAMASINA DİKKAT ÇEKTİ

Antalya’da zerzemin nedeniyle travertenin boşluklu ve karstik yapısından dolayı tuvalet çukurları açıldığını ve pis suları drene etmek için sondaj çalışması yapıldığını veya çukur kazıldığını da belirten Çeltik, “Pislikler bu çukurlara bırakılıyor. Yeraltını kirletmemek adına bu kontrollü olmalı ve çözüm üretilmeli” dedi. Zerzemin uygulamasının genellikle merkezde geçerli olduğunu da belirten Çeltik, ilçelerde de bunun yapıldığının bilindiğini açıkladı. HABER: YUSUF KATRAĞ