“Gazeteci sayısı düşüyor”

10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü’nün 60’ncı yılı nedeniyle ÇGD Akdeniz Şubesi tarafından düzenlenen söyleşide, gazetecilik masaya yatırıldı. Meslekte daralma yaşandığını belirten Türkiye Gazeteciler Sendikası Genel Başkanı Gökhan Durmuş, “2013 yılında basın yayın iş kolunda 104 bin çalışan vardı. 2020 yılında çalışan sayısı 86 bine düştü” diyerek çalışan gazeteci sayısında 7 yılda yüzde 26’lık erime olduğunu söyledi.

10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü’nün 60’ncı yılı nedeniyle Çağdaş Gazeteciler Derneği (ÇGD) Akdeniz Şubesi tarafından Türkiye’de Gazetecilik konulu panel düzenlendi. Covid-19 salgını nedeniyle online olarak düzenlenen panelde gazeteciliğin ve gazetecilerin sorunları masaya yatırıldı. Moderatörlüğünü Çağdaş Gazeteciler Derneği Akdeniz Şube Başkanı Engin Korkmaz’ın yaptığı panelin konuşmacı konukları Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) Genel Başkanı Gökhan Durmuş, Basın İş Genel Başkanı Faruk Eren, Akademisyen Dr. Hasan Üstün ve ÇGD Genel Başkanı Can Güleryüzlü oldu.

“10 OCAK, DAYANIŞMA VE MÜCADELE KÜLTÜRÜNÜN İVME KAZANMA ANIDIR”

Kanunlar kapsamında kazanılan ve kaybedilen haklar konusunda açıklamalarda bulunan Akademisyen Dr. Hasan Üstün, 10 Ocak’ın 30 yılı aşkın dayanışma ve mücadele kültürünün ivme kazanma anı olduğunu söyledi. 10 Ocak’ın tarihçesini ve Babıali’de 9 patron olayını anlatan Üstün, o dönemde hükümetin gazete sahiplerinin beklentilerini yerine getirirken, basın emekçilerinin sosyal hakları için taleplerini görmezden geldiğini ifade ederek, “Gazeteciler o dönem üzerinde ‘gazeteciye jop patrona hazır lop’ yazan dövizlerle tepkilerini dile getirdiler” diye konuştu. Türkiye’de çalışma ilişkilerini düzenleyen yasanın 212 sayılı yasa ile başlamadığını belirten Üstün, “212 sayılı yasa bir basın iş yasası değil. Halen yürürlükte olan yasa 5953 sayılı Basın İş Kanunu. 212 sayılı yasa, Basın İş Kanunu’nun eksiklerini tamamlayan ve yaptırım gücünü artıran bir yasadır” şeklinde konuştu.

“SORUNLAR HERKESİN MALUMU”

Gazetecilerin sendikal örgütlü olmanın ne anlama geldiğini Türkiye işçi sınıfına somut olarak gösterdiğini kaydeden Üstün, gazetecilerin sorunlarının herkesin malumu olduğunu belirterek, “Siyasal iktidarın gazetecilerin sorunlarına kendiliğinden çözüm üretmesini bekliyorsak oldukça uzun bir süre bekleme ihtiyacı duyacağız. Şuanda Türkiye’de kaç kısa çalışma ödeneği uygulaması var, bunun ne kadarı gazeteci diye internette bir bilgiye ulaşamadım ama sadece bir kentte gazetecilerin 3’te 2’si, yani 150 kadar gazeteciden 100’den fazlasının kısa çalışma ödeneğine mecbur edildiğini biliyorum. Bu koşullarda basınla ilgili ne konuşursak konuşalım biraz olgusal gerçekliği kaybettiğimiz, ondan uzaklaştığımız anlamına geliyor” açıklamasında bulundu.

“10 OCAK, DEĞERLİ BİR GÜN”

10 Ocak’ın gazetecilerin direnişi açısından değerli bir gün olduğunu ifade eden Basın İş Genel Başkanı Faruk Eren ise, geçmişte olduğu gibi gazetecilerin hâlâ birçok sorun ve baskıyla karşı karşıya olduğunu söyledi. “Bu ülkede gazetecilik hep baskı altındaydı” diyen Eren, “Baskı vardı ama sürekli gazeteci direnişi de vardı” ifadelerini kullandı.

“SENDİKALI OLMA ORANI ÇOK DÜŞÜK”

“Emek mücadelesi olmadan demokrasi, demokrasi olmadan emek mücadelesi verilemez” diyen Eren, milyonlarca çalışanın içinde sadece 1.5 milyon işçinin sendikalı olduğunu söyleyerek, “Gazetecilerde sendikalı olma oranı daha düşük. Örgütlenmenin güç olduğu bir toplumda yaşıyoruz. 1980’den önce Türkiye’de 40 milyon nüfus vardı ve büyük bölümü kırsalda yaşıyordu. İşçilerin 1.5 milyonu örgütlüydü. Bugün nüfus 2’ye katlandı, şehirlerde yaşayan işçi sayısı arttı ama örgütlülük rakamı yine aynı. Toplum, örgütsüzlük hali içinde. Gazeteciler örgütlenmeye pek yatkın değil” şeklinde konuştu.

“ÖRGÜTLENMEK GEREKİYOR”

Pandeminin gazetecilere olan etkilerine de dikkat çeken Eren, “Bu dönemde birçok arkadaşımız evden çalışmaya başladı. Ücretleri kesildi, çalışma saati kavramı kalktı. Stajyer adı altında ücretsiz gazeteci çalıştırılıyor. Örgütlü olmadan bu sorunların hiçbirini aşamayız. Birilerinden dilenerek, bize bahşedilmesini bekleyerek sorunları aşamayız. Gazeteciler kendileri için bir şey yapmalı. Bunun için de örgütlenmek gerekiyor” dedi.

“GAZETECİ SAYISI DÜŞÜYOR”

Türkiye genelinde sendikalaşma oranı yüzde 11’lerde seyrederken, gazetecilik mesleğinde yüzde 7.87 olduğuna dikkat çeken Türkiye Gazeteciler Sendikası Genel Başkanı Gökhan Durmuş ise, gazeteciliğin sürekli daraldığını belirterek, “2013 yılında basın yayın iş kolunda 104 bin çalışan vardı. 2020 yılında çalışan sayısı 86 bine düştü” dedi. Durmuş, çalışan gazeteci sayısında 7 yılda yüzde 26’lık erime olduğunu sözlerine ekledi. İletişim fakültelerinin her yıl 10 bin civarında muzun verdiğini belirten Durmuş, “Gençlerin büyük çoğunluğu bu sektöre giremiyor. Okuldan mezun olanların yüzde 90’ı başka işler yapmak zorunda kalıyor. Ülke genelinde işsizlik oranı yüzde 12’lerde iken gazetecilerde işsizlik oranı yüzde 30’larda” açıklamasında bulundu.

“SAĞLIKÇILARDAN SONRA EN RİSKLİ MESLEK”

Gazetecilerin büyük çoğunluğunun kısa çalışma ödeneğinden yararlandığını söyleyen Durmuş, örgütlü olan gazetecilerin evden çalışmaya başladığını kaydetti. Durmuş, pandemi döneminde sağlıkçılardan sonra en riskli meslek gurubunun gazeteciler olduğunu ifade etti.

“HER YIL RAPOR HAZIRLIYORUZ”

Gazeteciliğin sıradan bir meslek haline sokulmaya çalışılarak kontrol edilmek istendiğini ileri süren ÇGD Genel Başkanı Can Güleryüzlü ise, yapılan her düzenleme ile gazetecilerin özlük haklarının kaybedildiğini, tahribatlar yaşandığını söyledi. Dernek olarak yaptıkları çalışmalardan bahseden Güleryüzlü, 2015 yılından beridir kayıtlar tutarak rapor açıkladıklarını kaydetti. Programın sonunda konuşmacılar kendilerine yöneltilen soruları yanıtladı. HABER: YUSUF KATRAĞ