“Konut kira artışları dondurulmalı”

Ukrayna’daki savaştan kaçanların etkisiyle aşırı artan ev kiralarını değerlendiren CHP Antalya Milletvekili ve CHP Ekonomi Masası Koordinatörü Çetin Osman Budak, kiracılar ile ev sahiplerinin karşı karşıya geldiğine işaret ederek konut kiralarındaki artışın dondurulması gerektiğini söyledi. Vatandaşların barınma sorununu çözmenin devletin görevi olduğunu vurgulayan Budak, TOKİ’ye dikkat çekti.

CHP Antalya Milletvekili ve CHP Ekonomi Masası Koordinatörü Çetin Osman Budak, Antalya Ticaret Platformu (ATİP) üyelerinin konuğu oldu. Şehir merkezindeki bir otelde dün gerçekleştirilen toplantıda Antalyalı iş insanlarına “Ekonomideki güncel gelişmeler” konulu bir sunum gerçekleştiren Budak, kendisine yöneltilen soruları da yanıtladı. Kentteki aşırı ev kirası artışları nedeniyle büyük bir problemin yaşandığına dikkat çeken Budak, Almanya ve Kanada’yı örnek göstererek konut kira artışlarının belli bir süreliğine dondurulması önerisinde bulundu. Budak, TBMM’de verdikleri kanun teklifleriyle araştırma önergelerinin iktidarın oylarıyla reddedildiğini de dile getirdi. 

“ENFLASYONDA ZİRVEDEYİZ”

G-20 ülkeleri arasında enflasyonda Türkiye’nin zirvede olduğunu söyleyen Budak, “İktidarın, dünyada inanılmaz bir enflasyon olduğunu, o nedenle bizde de enflasyonun yüksek seyrettiğini ifade ettiğini hepimiz biliyoruz. Biz G-20 ülkelerinin içinde değiliz. İktidar 2002 yılında aldığında Türkiye G-20’ler içinde 17’nci sıradaydı. Şuanda bir hesaba göre 21’nci, bir hesaba göre 23’ncü sırada. G-20 ülkelerinde en yüksek enflasyon bizde, bize en yakın Arjantin var. Arjantin batmış, borcunu ödeyemeyen bir ülkedir. Arjantin’i geçmiş durumdayız” dedi.

“HİPER ENFLASYONA DOĞRU GİDİYORUZ”

Dünya enflasyonunda Türkiye’nin ilk 10 ülke içerisinde yer aldığını belirten Budak, “Türkiye, dünyanın en kötü enflasyonunda 5’nci sırada. Enflasyon tüm dünyanın sorunu ama biz dört nala gidiyoruz. Hiper enflasyona dört nala enflasyon da denir. Durdurulamayan bir enflasyondur. Türkiye’deki enflasyona hiper enflasyon diyemeyiz ama oraya gidiyoruz” şeklinde konuştu.

“2023 HEDEFLERİ DEĞİŞTİ”

AK Parti’nin 2023 vaatlerinin Orta Vadeli Planda değiştiğini belirten Budak, şunları söyledi:

“2011 yılında açıklanan uzun vadeli hedefleri hatırlayalım. 2023 yılında milli gelirimiz 2 trilyon dolar olacaktı. Açıklanan Orta Vadeli Planda 925 milyar dolar. Aynı iktidar işbaşında ama geçen sene Orta Vadeli Planı 925 milyar dolar olarak açıkladı. Bu ülke için çok büyük bir yıkımdır. Sözde hedefleri var ama hedefe yürümeyen bir ekonomi yönetimi. Sapma yüzde 52.5 seviyesinde. Eğer siz şirketinizde böyle bir plan yaparsanız batarsınız. Kişi başına geliri 25 bin dolardan 10 bin 703 dolara revize etmişler. Sapma yüzde 57.2’dir. 500 milyar dolar ihracat hedefi 242 milyar dolar olmuş. Sapma yüzde 51.6’dır. İşsizliği yüzde 5’e düşüreceğiz demişler, işsizlik yüzde 11.4’tür. Sapma yüzde 128’dir. İşsizliği çözebilecek, milli geliri artırabilecek yetenekte değiliz. Kişi başına düşen geliri yükseltemeyeceğiz. İhracatı denilen seviyelere çıkartamayacağız.”

“FAİZ SEBEP, ENFLASYON SONUÇ” İNADI YANLIŞ

Doları 6.5 lira seviyesinde tutabilmek için 128 milyar doların satıldığını ileri sürerek bunun ülkeyi bugünkü noktaya getirdiğini söyleyen Budak, “Faiz sebep, enflasyon sonuç” şeklinde bir ekonomi modeli olmadığını da belirtti. Politika faizi indirildikçe dövizin yukarı gittiğini, döviz yukarı gittikçe de enflasyonun yukarı gittiğini söyleyen Budak, “Faiz sebep, enflasyon sonuç” inadının yanlış olduğunu kaydetti.

“ASGARİ ÜCRETİN ALIM GÜCÜ DÜŞTÜ”

Asgari ücrete yılbaşında yüzde 50 zam yapılarak 4 bin 253 liraya çıkarıldığını hatırlatan Budak, “Biz vicdanlı iş insanlarıyız. Yanımızdaki çalışanların bu parayla geçinemeyeceğini biliyoruz. Onun için çalışanlarımızı destekliyoruz. Asgari ücret artmasına rağmen zamdan önceki alım gücünün altına düştü. Burada para sahibi zenginleşir ama yoksul yerin dibine girer. Şuanda Türkiye’de böyle bir ayrışma var” ifadelerini kullandı.   

“ENFLASYON KORUMALI MEVDUAT HAZIRLIĞI YAPIYORLAR” İDDİASI

Kur korumalı mevduatta 12 bin kişinin parası olduğunu söyleyen Budak, “Dövizi tutamadıkları için yakında enflasyona endeksli mevduat getirecekler” iddiasında bulundu. “Enflasyon korumalı mevduatın hazırlıklarını yaptıklarını duyuyoruz. Bu daha büyük felaket” diyen Budak, “Kur korumalı mevduat 827 milyar liraya ulaşmış. Döviz karşılığını siz bulun” ifadelerini kullanarak Turgut Özal döneminde kur korumalı mevduattan Türkiye’nin kurtarıldığı için resepsiyon verildiğini hatırlattı. Kur korumalı mevduatta bulunanların çıkması halinde ekonominin çökeceğini iddia eden Budak, “Ateşle oynuyorlar” dedi.  

“ÇÖZÜMSÜZ DEĞİLİZ”

Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısının uzamasının, FED’in faiz artırımları ile finansal sıkılaşmanın, Çin’de üretimin Omicron kaynaklı durmasının ve durgunluğun küresel riskler olduğunu da dile getiren Budak, “Sorunlar çok ama çözümsüz değiliz” diyerek CHP’nin iktidara gelmesi halinde gerçekleştirecekleri çalışmaları anlattı. Budak, “Tek kişilik rejimden Güçlendirilmiş Parlamenter Demokrasiye geçeceğiz. Kral değil, kural olacak. Bu rejimin yarattığı kurumları güçlendireceğiz. Yeni kurumlar kuracağız. Kurumsal kapasiteyi liyakat ile ayağa kaldıracağız. Metal yorgunu, güven vermeyen liyakatsiz kadrolar değişecek. Liyakatli, bilgili, tecrübeli kadrolarla dört sütunlu sürdürülebilir kalkınma stratejimizi hayata geçireceğiz” dedi. Budak, ekonomiyi sıcak parayla şişiren değil, üretmek ve verimlilikte zenginleştiren bir büyüme stratejisine ihtiyaç olduğunu da vurguladı.

“TURİZMDE TEHLİKE ÇANLARI ÇALIYOR”

Antalya ekonomisiyle ilgili görüşlerini de dile getiren Budak, “2022 turizm sezonu için tehlike çanları çalıyor. Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı hem turizm sektörümüzü hem tarım sektörümüzü derinden etkiliyor. Hala sezonu açamamış oteller var. Uçak sorunu çözülmedikçe beklenen Rus turistlerin gelmesi mümkün değil. Turizm sektörüne sahip çıkılmıyor. Gece 01.00’den sonra müzik yasağı, hem yaşam tarzına hem de turizme vurulan bir darbe” şeklinde konuştu.

“400 BİN DOLARA VATANDAŞLIK KABUL EDİLEBİLİR DEĞİL”

Sunumunun ardından kendisine yöneltilen soruları da yanıtlayan Budak, yabancılara para ile vatandaşlık verilemeyeceğini vurguladı. “250 bin dolarlık ev alacaksın, 3 sene bunu satmazsan al sana Türk pasaportu. Olur mu böyle bir şey? 3 kişi bir araya gelip biz verelim siz satmayın demek lazım. Toplumsal tepkinin olması gerekiyor. Tüccar gibi. 250 bin dolardı 400 bin dolara çıkardılar bizim vatandaşlığı. Bu kabul edilebilir bir şey değil… Türk vatandaşının gurur duyduğu bir vatandaşlık modeline geçmek gerek. İkinci sınıf vatandaş hissinden arındırmak lazım” dedi.

“BARINMA EN TEMEL İHTİYAÇTIR”

Rusya – Ukrayna arasındaki savaşın biran önce bitmesini istediklerini belirten Budak, savaş nedeniyle Antalya’ya kaçan Ukraynalı zenginlerin ev kiralarını aşırı şekilde artırdıklarına, bunun da kira konusunda ev sahipleriyle kiracılar arasında büyük sıkıntılara neden olduğuna dikkat çekti. Önceliğin vatandaşı düşünmek olduğunu vurgulayan Budak, şunları dile getirdi:

“Öncelik kendi vatandaşımız. 3-5 bin liranın altına kiralık ev yok. Asgari ücret 4 bin 253 lira. Barınma sorunu çıkacak. İnsanların en temel ihtiyaçlarından birincisi beslenme, ikincisi barınmadır. Bunu devlet çözer. Bunu devlet çözmek zorundadır. Toplu Konut İdaresi (TOKİ) onun için vardır. TOKİ belediyelerden hariç, sizin evinizin bahçesine, istediği yere imar planı yapabilir. Böyle bir yetkisi var. TOKİ garibanlar için 50 bin civarında konut yapmış. Onun dışında lüks konut yapıyor. Bu kabul edilebilir değil. TOKİ varsa yoksullar için konut üretmek zorundadır. Bunu da vatandaşın kira öder gibi 30 yılda ödemesi gerekir. Biz iktidara gelince bunları yapacağız.”

“KONUT KİRA ARTIŞLARI DONDURULMALI”  

Yüksek konut kiralarının önünde durabilmek için acil olarak yapılması gerekenin kira artışlarını dondurmak olduğunu vurgulayan Budak, “Avrupa’nın en gelişmiş ülkelerinden birisi Almanya bunu yaptı. Berlin’de kiraları 1 yıllığına dondurdu. Kanada yabancılara konut satışını yasakladı. Şuanda yabancılar oradan konut alamıyor. Kiraların yükselmesini durdurmak için kira artışlarını donduracaksınız. Ev sahibi ne olacak? diyebilirsiniz. Ev sahibi de 1 yıl katlansın. Çünkü burada ezilen çok ciddi bir kitle var. ‘1 yıl boyunca kira artışı yapılmayacak’ diyebilirsiniz. Eğer bunun tersine bir davranış söz konusu olursa ağır para cezası getirirsiniz. Bu ancak siyasi iradeyle olabilir” açıklamasında bulundu.

“KREDİYE 20-30 BİN LİRA MAAŞ ALANLAR BİLE GİREMEZ”

 Türkiye’de yeteri kadar konut üretimi yapılamadığını belirterek arz-talep dengesinin bozukluğundan dolayı kira fiyatlarının aşırı yükseldiğini kaydeden Budak, sözü son çıkartılan konut paketine getirdi. Son çıkartılan 0.99’luk konut kredisini işadamı olarak kendisinin bile ödeyemeyeceğini söyleyen Budak, “Aylık taksitleri ben bile ödeyemem. 20-30 bin lira maaş alanlar bile buna giremez. Bu belli bir kesime söyleniyor ve bu kredi de onun için veriliyor. Bu oranlardan dolayı inşaat sektörü fiyatları yüzde 30 artırdı. Krediyi vereyim stoklar bitsin diye bir kanun veya yönetmelik çıkartılmaz” ifadelerini kullandı. HABER: YUSUF KATRAĞ