Pahalı suyun nedeni elektrik

Antalya’daki su fiyatı büyük bir tartışmaya dönüşürken, konu Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank ile Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Muhittin Böcek arasında da polemiğe neden oldu. Başkan Muhittin Böcek ve ASAT Genel Müdür Yardımcısı Recep Çalı, Antalya’da suyun pahalı hâle gelmesindeki en büyük nedenin fahiş elektrik faturaları olduğunun altını çizdi.

Yüksek elektrik ve su faturaları Antalya’da gündemden düşmüyor. Öyle ki konu Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank ile Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Muhittin Böcek arasında geçtiğimiz hafta sosyal medya hesapları üzerinden polemiğe dönüştü. Bakan Varank ile Başkan Böcek arasındaki polemiğe hafta sonu CHP İl Başkanı Nuri Cengiz ve AK Parti İl Başkanı İbrahim Ethem Taş ile bazı Antalya milletvekilleri de dahil oldu. Biz de konuyu sizler için Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı Antalya Su ve Atıksu İdaresi (ASAT) Genel Müdür Yardımcoso Recep Çalı'ya sorduk. Elektrik ve işçilik maliyetlerinin çok arttığına işaret eden Çalı, önemli detaylar paylaştı. Antalya’daki su fiyatlarının genel kurul kararıyla her ay ÜFE’ye göre belirlendiğini hatırlatan Çalı, satılan 1 metreküp su için harcanan elektriğin 2 kilovatsaat olduğunu bildirdi. Bütünşehir yasasından sonra ASAT’a bağlanan ilçelerde su fiyatlarında farklılıkların söz konusu olduğuna değinen Çalı, en pahalı suyun merkezde olduğuna dikkat çekerek, az su kullananları rahatlatmak için kademeli tarife konusunda çalışma yapıldığını bildirdi.

BAKAN VE BAŞKAN ARASINDA POLEMİK

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, 25 Ağustos’taki paylaşımıyla büyük tartışma başlattı. Bakan Varank’ın “Türkiye'de en pahalı suyu Antalya Büyükşehir Belediyesi'nin sattığını, CHP'li Belediyelerin ortalama satış fiyatının Ak Parti Belediyelerinden yüzde 20 pahalı olduğunu, Yıllardır CHP'nin yönettiği meşhur Bodrum'da bile doğru düzgün kanalizasyon sistemi olmadığını, biliyor musunuz?” paylaşımına ilk cevap Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Muhittin Böcek’ten geldi. Başkan Böcek’in cevabına Bakan Varank, “Muhittin Bey, bütün belediyeler aynı elektriği kullanıyor ama siz Antalyalılara suyu ortalama yüzde 80 daha pahalı satıyorsunuz. Genel Başkanınız “Şanlıurfa’da belediyeyi bize verin çiftçiye elektriği bedava vereceğim” diyor. Söyleyin size de bedava versin. Yoksa yalan mı konuşuyor?” paylaşımıyla karşılık verdi.

“BAKAN’IN BİLMEMESİ YA DA BİLMEZDEN GELMESİ ÇOK ÜZÜCÜ”

Başkan Böcek, konuyla ilgili Bakan Varank’a karşı yaptığı paylaşımlarda “Sayın Bakanım Varank, talihsiz açıklamanızı gördüm. Belediyemize bağlı ASAT 2021 Ağustos’ta 38 Milyon TL elektrik faturası öderken bu ayki elektrik gideri 140 milyon TL’dir. Su fiyatındaki artışın nedeni, fahiş elektrik zamlarıdır. ASAT tüm yatırımlarına 3,5 yıldır devam etmektedir. Enerjiye gelen yüzde 367’lik zamlardan vatandaşımızın en az düzeyde etkilenmesi için çalışmalarımızı sürdürmekteyiz. Bunu Sayın Bakan Varank’ın bilmemesi ya da bilmezden gelmesi çok üzücüdür… Sayın Bakanım, Antalya’da suyun barajlardan değil, diğer illerin aksine elektrik enerjisi kullanılarak çıkarıldığını bilmemeniz beni çok şaşırttı. Bu vesileyle öğrendiyseniz, yaptığınız elektrik zammı nedeniyle elektrik giderimizin de ayda 140 milyon lira olduğunu söylemiş olayım. Yem, gübre, tarım ilacı, mazot, elektrik gibi zamlarınızla üretemez hale gelen çiftçimize ‘Yerelden kalkınma’ projelerimizle verdiğimiz desteği, Genel Başkanımız öncülüğünde belediyelerimizle Anadolu’ya yayacağız. Sayın Bakanım, Antalya’mızda 51 suluma kooperatifinin bazılarının yüzde 100 olmak üzere ortalama yüzde 74 elektrik ihtiyacı Belediyemizce güneş enerji santrallerinden sağlanarak 12 bin çiftçi ailesine bedava verilmektedir. Sadece 3 yıllık desteğimiz güncel tarife ile 87 milyon TL’dir. Genel Başkanımız Sayın Kemal Kılıçdaroğlu’nun söylediği tamamen uygulanabilir gerçeklere dayanmaktadır. Az kaldı. #geliyorgelmekteolan” ifadelerini kullandı. 

“SU FİYATLARI İLÇELERDE FARKLI”

Antalya’da su fiyatının yüksek olmasının nedenlerini sorduğumuz ASAT Genel Müdür Yardımcısı Recep Çalı da, Başkan Böcek gibi yüksek maliyetlere dikkat çekti. Bütünşehir Yasası’ndan önce ASAT’ın 5 merkez ilçede faaliyet yürütürken, yasayla birlikte 2014 yılından sonra 14 ilçenin daha ASAT’a bağlandığını ve 19 ilçenin tamamına hizmet götürdüklerini hatırlatan Çalı, kanun gereği yeni ilçelerin kendi birim fiyatlarıyla ASAT’a bağlandığını belirtti. Dolayısıyla Antalya’da merkez dışındaki ilçelerde farklı su fiyatlarının söz konusu olduğunun altını çizen Çalı, su fiyatlarının (ASAT Genel Kurulu) Antalya Büyükşehir Belediyesi Meclisi’nden onaylanarak uygulamaya konduğunu vurguladı. Bütünşehir Yasası’ndan sonra Antalya Büyükşehir Belediyesi eski Başkanı Menderes Türel dönemindeki ilk genel kurulda su fiyatlarında dengeleme yapılarak bütün ilçelerde aynı olmasının sağlanması gerekirken o dönemde bunun yapılmadığına işaret eden Çalı, farklı fiyat uygulamasının günümüze kadar geldiğine dikkat çekti.

“ELMALI, DEMRE VE KORKUTELİ’NDE 4 LİRA 87 KURUŞ, MERKEZDE 12 LİRA 14 KURUŞ”

Finike, Kumluca, Manavgat, Kaş, Serik, Akseki, İbradı, Gündoğmuş ve Gazipaşa’da atık su hariç Haziran ayı metreküp su fiyatının 5 lira 93 kuruş olduğunu belirten Çalı, Elmalı, Demre, Korkuteli’de 4 lira 87 kuruş, Kemer’de 7 lira 63 kuruş, Alanya’da 8 lira 83 kuruş, merkezde 12 lira 14 kuruş olduğunu bildirdi. Bunların abone sayısına göre ortalama yapılmadığı için bugüne böyle geldiğini kaydeden Çalı, Türel döneminde seçim kaygısıyla bunun yapılmadığını ileri sürdü. Yasal olarak köyden mahalleye dönen yerlerde 4’te 1 fiyat uygulamasının  olduğunu, beldeden mahalleye dönen yerlerde de su fiyatının yarısının alındığını söyleyen Çalı, en çok su kullanılan yerlerin köyden mahalleye dönen yerler olduğunu dile getirdi.

“O DÖNEMDE DENGELEME YAPILMALIYDI”

Su fiyatlarında ilçeler arasında farklılık olmaması gerektiğinin altını çizen Çalı, Menderes Türel’in Büyükşehir Belediye Başkanlığı dönemine işaret ederek, “O dönemde bir dengeleme yapılması ve meclise sunulması gerekiyordu ama yapılmamış. Bunu o dönemdeki ASAT yöneticileri muhtemelen planlayıp sunmuşlardır ama meclis onaylamadığı ya da meclise bunu getirin denilmediği sürece meclise gelmez. O dönemde de gelmemiş” diye konuştu.      

“SU FİYATI ÜFE’YE GÖRE BELİRLENİYOR”

Suya yılda veya 6 ayda bir zam yapılmadığını belirten Çalı, su fiyatının yerel seçimden sonraki 2019 yılı Mayıs ayında alınan genel kurul kararıyla Üretici Fiyat Endeksi’ne (ÜFE) göre belirlenmeye başlandığını hatırlattı. “Antalya’da şuanda su fiyatları ÜFE’ye göre belirleniyor. ÜFE düşerse düşer, çıkarsa çıkar” diyen Çalı, bunun genel kurul kararı olduğunun altını çizdi.

“MERKEZ DIŞINDAKİ İLÇELERE KADEME UYGULAMASI VAR”

Kırsal yerlerde suyun ucuz olmasından dolayı aşırı su kullanımının yaşandığını ve tarlaların sulandığını belirten Çalı, 2020 yılı Kasım ayında merkez dışındaki ilçelerde 15 metreküpten fazla su kullanımına kademe getirildiğini hatırlattı. Kendi hayvanı bulunanlara bu kademinin 40 metreküp olduğunu kaydeden Çalı, bu kademeyi aşanlara merkezdeki fiyatın uygulandığını bildirdi. Merkez dışındaki ilçelerdeki nüfusun yüzde 74’ü 15 metreküpün altında su kullanırken, yüzde 26’sının 15 metreküpten fazla kullandığı gibi yüzde 74’ün kullandığı su kadar su kullandığını belirten Çalı, kademe uygulamasıyla aşırı su kullanımı ve israfın önüne geçildiğine işaret etti.

“1 METREKÜP SUYUN MALİYETİ 11 BUÇUK LİRA”

1 metreküp suyun maliyetinin 11 buçuk lira civarında olduğunu bildiren Çalı, bu maliyetin sadece merkezden alınabildiğini ve merkezdeki fiyatın ilçeleri sübvanse ettiğini vurguladı. Çeşitli tasarruf yöntemleriyle aradaki farkı kapatarak ASAT’ın ayakta durmaya çalıştığını belirten Çalı, elektrik ve işçilik maliyetlerine dikkat çekti. Çalı, yüzde 50’yi oluşturan merkez aboneleriyle ASAT’ın sattığı su ile zarar etmese de kâr da etmediğine işaret etti.

“1 METREKÜP SUYA 2 KİLOVATSAAT ELEKTRİK HARCANIYOR”

2021 yılında ASAT’ın arıtma tesisleri işletme ve içme suyu temini elektriği dahil 399 milyon kilovatsaat elektrik harcadığını açıklayan Çalı, aynı yılda 190 milyon metreküp su satıldığını bildirdi. “Her 1 metreküp suya 2 kilovatsaat elektrik harcanıyor” diyen Çalı, “Bu sadece suyu üretmek için değil. Atıksu terfi merkezinin işletme elektriği de bunun içinde. 1 metreküp satılan suya karşılık, o suyun arıtılıp derin deşarja verilmesine kadar harcanan elektrik 2 kilovatsaat” diye konuştu. Haziran ayında elektriğin kilovatsaatinin 2.47 lira olduğuna dikkat çeken Çalı, 1 metreküp su için 5 liralık elektrik harcandığına işaret etti.

“ELEKTRİK MALİYETİ 19 AYDA YÜZDE 367 ARTTI”

1 Ocak 2021 ila 31 Temmuz 2022 arasındaki 19 aylık dönemde ASAT’ın elektrik maliyetinin yüzde 364 arttığını bildiren Çalı, Şubat ayında 88 milyon lira su fatura ederken 62 milyon lira elektrik parası ödediklerini kaydetti. Haziran ayında 106 milyon lira olan elektrik faturasının Temmuz ayında 117 milyon liraya yükseldiğini belirten Çalı, Temmuz’da 290 milyon liralık su faturası kestiklerini de bildirdi. Aradaki artışın otellerin devreye girmesinden kaynaklandığına da işaret eden Çalı, oteller açıkken satılan suyun yüzde 45’inin, oteller boşken yüzde 55’inin elektriğe ödendiğini kaydetti. Çalı, elektriğin serbest piyasadan alındığına da işaret etti.

“SUYUN YÜZDE 40’I OTELLERE SATILIYOR”

Suyun yüzde 40’ının otellere satılıyor olmasının avantajına değinerek, pandemi döneminde otellerin kapalı olmasından dolayı su satamadıklarına işaret eden Çalı, oteller olmasa satışlarının yüzde 40’a yakın düşeceğini açıkladı.

“MERKEZDE PAHALI, İLÇELERDE UCUZ KULLANANLAR ARASINDAYIZ”

Çalı, Türkiye’de 30 büyükşehir içinde Antalya’nın merkez ilçe fiyatlarıyla en pahalı suyu kullanırken Alanya ve Kemer haricinde 12 ilçede en ucuz suyu kullananlar arasında yer aldığını kaydetti.

KADEMELİ TARİFE ÇALIŞMASI VAR

Ekonomik koşulların halkı çok zorladığını dile getiren Çalı, merkez ilçelerde de özellikle az su kullananları rahatlatmak için kademeli tarife uygulaması çalışması yapıldığını müjdeledi. “Geçimi zor olan, su faturası büyümesin diye sürekli kısıntı yapan vatandaşlarımızı rahatlatabilmek adına biraz fiyatı indirelim, ikinci kademeden sonrasını düşünelim ya da üçüncü kademeyi mi yapalım? diye arkadaşlarımız bir çalışma yapıyor” diyen Çalı, üst düzey olarak karar verildikten sonraki çalışmanın kademeli teklif olarak Kasım ayındaki ASAT genel kuruluna getirilmesinin planlandığını bildirdi. Kademeli tarifenin daha az su kullananın daha az fatura ödemesini sağlayacağını kaydeden Çalı, “Vatandaşlarımız Kasım ayında ciddi şekilde rahatlayacak” dedi.

YENİ GES’LERİN MÜJEDESİNİ VERDİ

ASAT yatırımlarının planlı bir şekilde devam ettiğine de dikkat çeken Çalı, elektrik maliyetlerini düşürmek için gerçekleştirilen çalışmalara işaret etti. Önceki yıl tamamlanan Güneş Enerji Santrali’nin (GES) işlediğini hatırlatan Çalı, çalışmaları devam eden yeni GES’in gelecek yıl faaliyete alınmasının planlandığını ve bir başka GES için de proje çalışmalarının başladığını açıkladı. “Elektrik bizim için büyük maliyet. Ne kadar para bulursak elektrik üretmeye harcamaya çalışıyoruz” diyen Çalı, elektrik maliyetini düşürmeye odaklandıklarını kaydetti.

“BORU İÇİNDE AKAN SUDAN ELEKTRİK ÜRETİLECEK”

ASAT’ın 400’lü kotlardan aşağıya inen binlik su borusu hattı olduğuna da dikkat çeken Çalı, “Yeni bir teknolojiyle bu akar suyun içine yerleştirilen sistemlerle elektrik üretmeyi istiyoruz. Bu suyu elektrik üretiminde kullanmak için bir projemiz var” diye konuştu.

“ASAT’IN HİÇ ELEKTRİK BORCU YOK”

2019 seçimlerine yakın son 6-7 ayda ödenmeyen faturalar nedeniyle yeni döneme 250 milyon lira civarında elektrik borcu devrolduğunu da belirten Çalı, bütün borçların geçtiğimiz yıl kapatıldığını bildirerek şuanda ASAT’ın hiç elektrik borcu olmadığının altını çizdi.     

“FATURASINI ÖDEYEMEYENLER VAR”

Yüzde 90’ın üzerinde tahsilatla Türkiye’deki tahsilat oranı en iyi kurumlardan olduklarını belirten Çalı, su faturalarını ödeyemeyen vatandaşların bulunduğuna da değindi. Devlet kararıyla gecikme zammının yüzde 1.6’dan yüzde 2.5’e çıktığına da dikkat çeken Çalı, vatandaşlardan gecikme zammıyla karşılaşmaması için faturalarını zamanında ödemelerini istedi. Vatandaşlara faturalarını düşürmek için tasarruf çağırısında da bulunan Çalı, kaçak ve kayıp su ile ilgili de ciddi çalışmalar gerçekleştirdiklerini vurguladı. HABER: YUSUF KATRAĞ