İMO'dan teleferik kazası raporu

İMO Antalya Şubesi'nin oluşturduğu Teleferik Kazası Araştırma Komisyonu, 12 Nisan'da meydana gelen ve 1 kişinin hayatını kaybettiği Tünektepe Teleferiği kazasıyla ilgili teknik değerlendirme ön raporu hazırladı. "Yıkılmış olan direklerin projelendirme aşamasında inşaat mühendisliği hizmeti almadığı açıkça görülmekte" diyen Komisyon Başkanı Sadullah Kabakuşak, yıkılan 5 nolu direğin yanı sıra yıkılmayan 6 nolu direği de incelediklerini açıklayarak, 6 nolu direkte cıvatalarda herhangi bir gevşemeye rastlamadıklarını bildirdi.

12 Nisan'da meydana gelen ve Memiş Gümüş'ün hayatını kaybettiği Tünektepe Teleferiği kazası Antalya gündemindeki yerini koruyor. Kaza nedeniyle tutuklu bulunan ANET eski Genel Müdürü ve Kepez Belediye Başkanı Mesut Kocagöz'ün salınması için avukatları talepte bulunmaya hazırlanırken, İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Antalya Şubesi Teleferik Kazası Araştırma Komisyonu tarafından kaza ile ilgili hazırlanan teknik değerlendirme ön raporu kamuoyu ile paylaşıldı. Cumartesi günü İMO Antalya Şube binasında gerçekleştirilen toplantıda, inşaat mühendisleri Hüseyin Kemal Dal, İsmail Aydın, Serkan Özen, Sadullah Kabakuşak, Hasan Üçe, Özer Gencay, Ali Tarkan Vardaryıldız ve Yücel Alp'ten oluşan Komisyon'nun hazırladığı rapor açıklandı. Raporu kamuoyu ile paylaşan Komisyon Başkanı Sadullah Kabakuşak, raporun konusunun, ilgili kazanın inşaat mühendisliği hizmetleri açısından değerlendirilmesi ve kaza nedeninin araştırılmasına katkıda bulunmak olduğunu kaydetti.

"DİREK, KOPMA NEDENİYLE BÜTÜNLÜĞÜNÜ KAYBETMİŞ"

Raporu okuyan Kabakuşak, "5 Numaralı Teleferik Sistemi Taşıyıcı direğinin üst kısmında meydana gelen kaza kırım neticesinde kopan parça kabine çarpmış ve kabin bütünlüğünü bozarak altının açılması sonucu içindeki yolcuların yere düşmesine neden olmuştur. Direğin kopma doğrultusu dönüş yönünde olup alt istasyon istikametindedir. Direğin üst kısmından alt kısmına doğru 7,5 metre mesafede bulunan flanşlı birleşim eki kısmında gerçekleşen kopma nedeniyle direğin bütünlüğünü kaybettiği görülmüştür. Üst parça şeve doğru devrilmiş olup alt kısım temeli üzerinde sabit halde durmaktadır" dedi. Tünektepe Teleferiği'nin 2017 yılında hizmete açıldığını hatırlatan Kabakuşak, teleferik hattı üzerinde 9 adet direk bulunduğuna işaret etti. Direklerin bir kısmının dik, bir kısmının eğimli olduğunu belirten Kabakuşak, "Kaza kırımın gerçekleştiği 5 numaralı direk tepeden itibaren ilk 7.5 metresi tek boru, kalan kısmı temele kadar 10 metre üç ayaklı çelik borudur. Direğin toplam boyu 17,50 metredir. Direk ayakları 3 adet betonarme kolon kafasına oturmakta ve bu kolon kafaları zeminde radye plak üzerine monolitik olarak bağlıdır" diye konuştu.

"PROJELERİN HANGİ ŞARTNAMELERE GÖRE YAPILDIĞINA İLİŞKİN BİR KAYIT YOK"

Yıkılan 5 nolu direğin mühendislik çizimleriyle ilgili, "Çizen, kontrol eden kişinin ünvanı, oda sicil numarası ve ıslak imzası yoktur" diyen Kabakuşak, şöyle konuştu:

"Yıkılan 5 nolu direk statik hesapları: ilgili direğe dair analiz, hesap raporunda bulunamamıştır. Projelerin hangi şartnamelere göre yapıldığına ilişkin bir kayıt yoktur. Bu direklerin yüklerinin, yük kombinasyonlarının, yapısal analizlerinin boyutlandırma ve detaylarının öncelikle ülkemizde geçerli olan; TS EN 13107-2015 İnsan taşımak için tasarlanan kablolu taşıma tesisatlarının yapımında esas alınacak emniyet tedbirleri-İnşaat Mühendisliği İşleri şartnamesine uygun olarak yapılması ve bu şartname hükümlerini sağladığı görüldükten sonra hizmete alınması gereklidir. Tesisin projelendirme, imalat, montaj, kabul aşamalarının herhangi birinde bu şartnameye referans verilmemektedir. Tesisin ruhsatlandırılması aşağıdaki alıntılanan tebliğ kapsamında Makina ve Elektrik Mühendis odalarının oluşturduğu heyetler tarafından yapılmıştır."

"DİREKLERİN PROJELENDİRME AŞAMASINDA İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ HİZMETİ ALMADIĞI GÖRÜLMEKTE"

'İnsan Taşımak Üzere Tasarlanan Kablolu Taşıma Tesisatının Ruhsatlandırılması, Bakım ve İşletilmesine Dair Tebliğ'e işaret eden Kabakuşak, "Ancak Tesis Kabul veya Ruhsatlandırma aşamasında TS EN 13107 şartnamesinin sağlandığını gösteren bir belgeye rastlanmamıştır. Yıkılmış olan direklerin projelendirme aşamasında inşaat mühendisliği hizmeti almadığı açıkça görülmektedir" diye konuştu. Tesisin işletme ve bakımında kullanılmak üzere; Genel İşletme ve Servis Kullanma Kılavuzu isimli, bir firma tarafından 2016 yılında hazırlanmış bir doküman olduğunu belirten Kabakuşak, "Ancak tüm dokümanda ilgili idare veya işletmeci onayı görülememiştir" açıklamasında bulundu. Tesisin teknik işletmesi ve rutin bakımlarının güncel olarak ihale yoluyla ANET A.Ş. tarafından bir şirkete verildiğinin görüldüğünü söyleyen Kabakuşak, "Şirketin konuya hâkim yönetici ve teknisyenlerinin tutuklu olmaları nedeniyle işletme ve bakım hizmetlerinin burada bahsi geçen kullanım kılavuzunu esas alarak mı yürüttüğü teyit edilememiştir" ifadelerini kullandı.

"OLAY YERİNDE KEŞİF YAPTIK"

İnşaat Mühendisleri Odası Antalya Şubesi'nde konusunda uzman inşaat mühendislerinden oluşturulan inceleme heyetinin, Cumhuriyet Savcılığı'nın kaza bölgesine giriş yasağını kaldırmasını takiben 19 Nisan'da olay yerinde keşif yaptığını, keşifte yıkılan direk ve çevresinde detaylı inceleme, ölçüm, fotoğraf ve video çekimleri gerçekleştirildiğini bildiren Kabakuşak, bulguları paylaştı. Raporun değerlendirme ve sonuç bölümünü de aktaran Kabakuşak, şunları söyledi:

"Bir taşıyıcı sistemin çökmesi, kopması veya devrilmesi durumları çok kolay gerçekleşmez. Çünkü insan hayatı önemlidir; bu nedenle proje, malzeme, imalat ve montaj aşamalarında hep güvenli tarafta kalacak tedbirler ve uygulamalar esastır. Bir sistemin çökmesi veya kopması genellikle birden fazla kusurun art arda gelmesiyle oluşur. İncelediğimiz olayda da durum bu şekildedir. Bir teleferik tesisi çok disiplinli bir çalışma ile kurulur. Bu örnekte taşıyıcı direklerin statik hesaplarını; konusunda uzman bir inşaat mühendisinin yapmadığı, hesapların uyulması gereken TS EN 13107 İnsan taşımak için tasarlanan kablolu taşıma tesisatlarının yapımında esas alınacak emniyet tedbirleri- İnşaat Mühendisliği İşleri şartnamesinden habersiz olarak, yapılan bazı analizlerin eksik ve yanlış olduğu, yıkılan direğe ilişkin herhangi bir hesap olmadığı görülmüştür..."

"BİLGİ KİRLİLİĞİ VAR"

İlerleyen süreçte tüm proje ve dökümanları inceleyerek daha detaylı ve kapsamlı bir rapor hazırlayacaklarını bildiren Kabakuşak, sosyal medyada dolaşan yıkılan direkte cıvataların sıkılmadığı veya bakımların yapılmadığı yönündeki iddiaların sorulması üzerine, "Biz ekip olarak yıkılan 5 nolu direğin üzerindeki 6 nolu direkte de tahkikat yaptık ve böyle bir duruma rastlamadık. Bulonlarda herhangi bir gevşeme durumuna rastlamadık. Maalesef sosyal medyada bir bilgi kirliliği var. Bu, kaza yapmış ve 10 takla atmış bir arabanın kapısı doğru açılıyor mu? Açılmıyor mu? gibi bir tartışmaya benziyor. Biz bunun doğru olmadığını düşünüyoruz" dedi. HABER: YUSUF KATRAĞ